Jaź

Jaź (łac. Leuciscus idus) to stadna ryba z gatunku karpiowatych, żyjąca najczęściej tuż pod powierzchnią wody jezior i dużych rzek. W głębszych partiach zbiorników bytuje jedynie zimą. Można ją również spotkać w płytkich wodach morskich przy ujściach rzek.

Wygląd.

W wyglądzie jazia uwagę zwraca przede wszystkim jego szaroniebieskie lub ciemnozielone, bocznie spłaszczone ciało z lekkim grzbietem, pokryte małymi łuskami, których jest w linii bocznej od 55-61. Boki ryby są intensywnie srebrzyste, brzuch biały, a płetwy: grzbietowa, odbytowa i ogonowa – szare. Pozostałe płetwy mają zabarwienie lekko żółte lub czerwone. W płetwie grzbietowej naliczymy 11-12 promieni, a w płetwie odbytowej o wklęsłej krawędzi zewnętrznej, 12-14. Jaź ma małą głowę, z położonym na końcu otworem gębowym i duże oczy. Zęby są gardłowe, dwurzędowe.
Dorosły osobnik jazia osiąga długość około 40-78 cm i wagę pomiędzy 2-5 kg.

Występowanie.

Jazia spotkać można w większości europejskich rzek, od Renu po Ural, poza południową częścią Europy.

Odżywianie.

Młode jazie żywią się głównie planktonem zwierzęcym i roślinnym, osobniki dorosłe – robakami, larwami owadów, mięczakami i skorupiakami.

Rozmnażanie.

Dojrzałość płciową uzyskują jazie po 3 roku życia. Tarło odbywa się od kwietnia do czerwca. Samce mają w tym czasie widoczną wysypkę tarłową. Ikra składana jest w górnych, piaszczystych lub żwirowych odcinkach rzek i przyczepiana do kamieni i roślin w wodzie. Okres inkubacji wynosi 10-20 dni. Po złożeniu ikry ryby wracają w dół rzeki, a w ślad za nimi – młody narybek.

Ochrona.

Czas ochronny: brak okresu ochronnego.
Wymiar ochronny – do 30 cm.

Ciekawostki.

Jaź to gatunek chętnie łowiony przez wędkarzy. Jego dekoracyjna odmiana, „złota orfa”, ma kolor pomarańczowy lub czerwony i jest często hodowana jako ryba ozdobna w przydomowych oczkach wodnych i stawach, choć ze względu na duże wymagania tlenowe, taka hodowla, jak i rozmnażanie, są trudne. W Niemczech jazie są gatunkiem zagrożonym.